Kenniscentrum Kankerpreventie - Radboud Oncologie Fonds

De afgelopen jaren bleek het aantal patiënten met kanker onrustbarend toe te nemen. Prof. dr. Nicoline Hoogerbrugge is internist‐oncogeneticus en volgt al jaren patiënten met erfelijke aanleg voor kanker. Zij realiseerde zich dat preventie van kanker mogelijk is bij familieleden van mensen met erfelijke kanker. En dat voor mensen met en zonder erfelijke aanleg een deel van de kanker te voorkomen is door een gezonde leefstijl.

Uit wereldwijd onderzoek, samengevat door het World Cancer Research Fund, bleek dat een ongezonde leefstijl, net als bij hart‐en vaatziekten, een belangrijke trigger is om kanker te veroorzaken. Een gezonde leefstijl kan ertoe bijdragen dat het aantal patiënten met kanker daalt met ruim 30%. Inclusief de toenemende vroegdiagnostiek voor erfelijke patiënten (5‐10% van alle kankerpatiënten) betekent dit, dat we in Nederland het aantal nieuwe patiënten met kanker kunnen terugbrengen met meer dan 40.000 patiënten per jaar.

Radboudumc en KWF zetten samen innovatieve stap

Prof. dr. Nicoline Hoogerbrugge vond in KWF Kankerbestrijding een partner die onderdeel wilde uitmaken van een innovatief project ‘preventie van kanker’. Voor de duur van 2 jaar financiert KWF Kankerbestrijding de inzet van een parttime projectcoördinator die dit project vorm geeft. Het project heeft de naam: Kenniscentrum Kankerpreventie.

Grote ambitie

Onze gezamenlijke ambitie is om als eerste Universitair Medisch Centrum in Nederland een leefstijlverandering op gang te brengen die als blauwdruk geldt voor meer universitair medische centra en ziekenhuizen in Nederland.

Draagvlak binnen Radboudumc

Binnen het Radboudumc bleken naast initiatiefnemer Prof.dr. Nicoline Hoogerbrugge (internistoncogeneticus), Prof. dr. Bart Kiemeney (kankerepidemioloog), Prof. dr. Pim Assendelft (afdelingshoofd eerstelijnsgeneeskunde), Lucien Engelen (directeur Radboud REshape Innovation Center), Prof. dr.Thijs Merkx (mond‐, kaak‐ en aangezichtschirurg), Prof. dr. H. de Wilt (oncologisch chirurg), Prof. dr. Judith Prins (medisch psycholoog), Prof. dr. Ellen Kampman (voedingsdeskundige) en Prof. dr. Maria Hopman (fysioloog) op fantastische wijze bereid om hun bijdrage te leveren.

Belangrijke bijdrage door nieuwste technologie

Naast de medische kennisdomeinen kan technologie een belangrijke bijdrage leveren in preventie van kanker. Een van de belangrijkste speerpunten van het REshape Innovation Center is de omslag van de traditionele gezondheidszorg naar Participatory Health(care) te stimuleren. Hierbij staat health(care) expliciet genoemd om aan te geven dat de omslag óók naar preventie zal moeten gaan, willen we duurzame (houdbare) zorg kunnen leveren. Om deze omslag te bereiken, onderneemt het Radboud REshape Innovation Center projecten in internationaal verband, doet onderzoek en verzorgt scholing voor zorgprofessionals.

De directeur Lucien Engelen is naast het Radboudumc ook verbonden aan het Nationaal ICT instituut voor de zorg NICTIZ (het expertise centrum voor de overheid voor standaarden en eHealth) en doceert aan Singularity University in Silicon Valley (opgericht door Google Autodesk en NASA) waar de top innovatoren van de wereld op technisch vlak elkaar meermaals per jaar treffen).

Met de combinatie van de mogelijkheden van REshape, oncologie, erfelijkheidsleer, kankerepidemiologie, voedingsleer, bewegingsfysiologie, eerstelijnsgeneeskunde en gedragswetenschap ontstond binnen het Radboudumc de gezamenlijke ambitie om een bijdrage te leveren aan minder patiënten met kanker.

Onderzoeksvragen

Er ontstonden de volgende vragen:

• Hoe kunnen we anderen bewust maken van het feit dat je door leefstijl meer invloed hebt op kanker dan je denkt?
• Hoe kunnen we kennis uitbreiden op het gebied van preventie van kanker?
• Hoe motiveren we mensen om gezond te leven en hoe kunnen we een instrument ontwikkelen dat mensen helpt om een gezonde leefstijl in het dagelijkse doen en laten te implementeren?
• Kan interactieve innovatie een bijdrage leveren aan preventie van kanker?

Wereldwijd onderzoek toont aan dat preventie van kanker mogelijk is door een gezonde leefstijl. Maar ook is gebleken dat een gezonde leefstijl niet gemakkelijk wordt toegepast in onze drukke westerse samenleving. Met name vanuit de eerstelijnsgeneeskunde is gebleken dat toepassingen veel aandacht behoeven.

Het projectteam vraagt zich af hoe het zou zijn als kan worden aangetoond dat patiënten ná een succesvolle behandeling van kanker met behulp van een toolkit, die wordt aangeboden door specialist en huisarts samen, gemakkelijker gezond om gaan met leefstijl en daardoor langer gezond blijven. Dan is preventie geen theorie meer maar praktijk. Dan is preventie geen taboe meer maar een gewoonte die prima kan worden toegepast door patiënten na kanker en goed kan worden uitgelegd en ondersteund door artsen en verpleegkundigen.

De projectonderdelen

Daags voor Wereldkankerdag, op 3 februari 2014, presenteerde, onder leiding van de projectcoördinator, een jong ontwikkelteam bestaande uit oncologische medisch specialisten, onderzoekers, ervaringsdeskundigen (patiënten!), gedragswetenschappers, ontwerpers en IT-ers (REshapers), een gezamenlijk voorstel dat bestaat uit 4 delen: